Vyand nommer 1

Ek mag dalk al iewers genoem het dat ek ‘n Xena aanhanger is.  Uhmm, as my naam dit nie weggegee het nie.  ‘n Goeie 4 seisoene gaan oor die volgende filosofie:  “To conquer others is to have power.  To conquer yourself is to know the way.”

In die storie, word dit as waarheid deur een Lao Ma aan Xena voorgehou.  Op die stadium was Xena omtrent die verpersoonliking van boosheid self.  Lao Ma skryf dit dan sommer in haar man, Lao Tzu, se boek vol wyshede.  Sy hou hom in ‘n koma omdat hy ‘n tiran is.  Sy regeer in sy plek en reken sy geskenk aan hom is dat hy as ‘n liefdevolle en wyse heerser onthou sal word.

Goed, ek is die laaste een wat die vervaardigers van Xena sal beskuldig dat hulle ‘n goeie storie met feite bederf.  Geskiedenis reken dat Lao Tzu se gevleuelde woorde is.  Ek het eendag iewers gelees dat Lao Tzu 60 jaar oud is toe hy gebore is.  Ek is geneig om dit met ‘n emmer sout te neem.  Tog maak dit eintlik sin.

Hy moes seniel gewees het om sulke twak te praat:  “To conquer others is to have power.  To conquer yourself is to know the way.”  Geen wonder daar was soveel dramas en treurmares in Xena oor hierdie einste filosofie.  Persoonlik reken ek hy (of sy manipulerende vrou) wou eintlik gesê het:  “To conquer others is to have power.  To conquer yourself is to be power.”

Is die “eie-ek” maar nie eintlik elke mens se grootste vyand nie?  Wie se skuld is dit as jy te veel eet of ongesond eet?  Wie se skuld is dit as jy meer geld uitgee as wat jy het?  Wie se skuld is dit as jy op Vreetjieblad ‘n vloermoer gooi wat ‘n tweejarige sal laat skaam kry?  Wie se skuld is dit as jy uit woede iemand se nek omdraai?

Sou die wêreld nie ‘n beter plek gewees het as mense net hulle self kon beheer nie?  Ongeag watter wette afgekondig word, eintlik het net jy beheer oor jouself.  Dit gaan oor keuses en om die regte besluit vir jouself te neem.  Selfbeheersing.  Iets wat deesdae afgeskryf word omdat dit aansienlik moeiliker is as wat ‘n mens dink.

Deesdae word enige swakhede mos toegesmeer met moenie oordeel nie.  Niemand durf mos om iemand te sê om ‘n ruggraat te groei en te doen wat reg is nie.  Deesdae is ‘n definisie van reg en verkeerd op sulkself verkeerd.

Jy is op jouself aangewese om enige iets te vermag.  Dit maak dus net sin dat jy jouself bemeester.  As jy dit kan doen, is geen ster te ver nie.

“To conquer others is to have power.  To conquer yourself is to be power.”

Terloops, laat weet my as iemand hom/haarself genoeg bemeester het om te kan vlieg!

Arm en Arm

Ek roem my graag daarop dat ek nie met my kop in ‘n gat lewe nie.  Ek het gewoonlik ‘n goeie idee wat in die wêreld aangaan.  Ek weet daar is mense wat nie ‘n dak oor hulle koppe het nie.  Nee, dit is nie noodwendig onder ‘n brug of in ‘n stormwatersloot in die middestad nie.  Ek was al vroeg (en laat genoeg) op straat om slapende figure op die sypadjies te onderskei.  Toegegee, ek moes al fyn trap oppad na ‘n afspraak in die stad om nie ‘n slapende raak te trap nie.

So weet ek ook dat daar vlugtelinge is.  Mense wat so desperaat is om hulle vaderlande te ontsnap, dat hulle bykans enige iets sal probeer.  Ek het al gelees van veerbote wat sink bloot net omdat daar te veel vlugtelinge daarop was.  Tog het ek nog nooit ‘n vlugteling gesien nie.  Regstelling:  tot onlangs het ek nog nooit ‘n persoon gesien wat ek as ‘n vlugteling kon eien nie.  Ek weet daar is vlugtelinge in Suid-Afrika, maar hulle lewe gewoonlik tussen ons eie mense.  Daar is seker baie te sê dat ons mense soos vlugtelinge in hulle eie land, maar die week praat ek mos oor Frankryk.

Daar is heelwat vlugtelinge in Frankryk en dit is ook geen geheim dat die Franse hulle nie juis met ope arms verwelkom nie.  Mens kan rede insien – hoeveel terroriste aanvalle was daar die laaste paar jaar in Frankryk?  En waar het die terroriste vandaan gekom?

Nou kyk, die Franse is ook maar ‘n anderste spul (my afleiding meer as my ervaring).  Julle weet seker ook wat het in die 1700’s met die adelikes en koninlikes gebeur het.  Waar hulle naaste bure in die 40’s en 50’s al van die doodstraf begin afsien het, het Frankryk nog in 1939 openbare teregstellings gehad.  Madame Guillotine het in 1977 nog twee slagoffers gehad en is in 1981 finaal afgetree.  Daar is nou nog mense wat haar wil terughê.  As ‘n mens boonop onthou dat hulle Gallië was, moet ‘n mens eerder nie aan hulle verkeerde kant kom nie.

Ek dwaal alweer af – dit is immers nou nie dat die Franse die vlugtelinge voor die voet wil uitroei nie.  Hulle soek nou net nie die vlugtelinge by hulle nie.  Die vlugtelinge het erger dinge om hulle oor te bekommer as of hulle nou welkom is.

Wat is die prentjie wat jy van ‘n vlugteling het.

Mense wat met net die nodigste (indien) enige iets vlug.  Wat bly vir jou oor as jy nie meer ‘n huis het nie?  As jy gelukkig is om nog te lewe?  As jy uit nood jou in ‘n land bevind wat jou nie goedgesind is nie, maar jou darem laat lewe?

Ek kon ‘n groepie vlugtelinge van ‘n afstand beskou waar hulle op ‘n stuk gras, waar ‘n pad vurk, uit gekamp (gewoon) het.  Ek moes ‘n paar keer daar verby gaan en die huishoudelikheid het my elke keer getref.

Elke oggend is die kamp netjies gemaak.  Al hulle besittings is netjies in ‘n bondel gesit en met iets toegegooi.  Hier het die een ma haar dogter se hare geborsel en op die ander punt het ‘n ander ma haar seun help aantrek.  Daar was self die een oggend ‘n “bakleiery” tussen ‘n ma en ‘n kind wat nie iets wou doen nie.  Deur die dag was die stukkie gras verlate behalwe vir die netjies bondels en saans is daar kamp gemaak.

Soos reeds genoem, het ek al daklose mense gesien en gewoonlik is hulle verby die punt van omgee.  Hierdie mense gee nog om, hulle het nog trots en in ‘n vreemde, teensinnige land, het hulle nog hoop.

Daar word gesê dat ‘n mens arm mense en arm mense kry.  Die groepie vlugtelinge mag arm van besittings wees, maar nie arm van gees nie.  Mag hulle hoop nie beskaam word nie.

Breinvasbrand:  Wat is Gallië in Engels?

Breinlosbrand:  Krappie en Fakkel was reg met Euro.

Swerwers

Ken julle die verhaal van die Nederlandse kolonie wat deur die Engelse beset is?  Ek praat nou natuurlik van Nuwe Nederland wat in 1624 gestig is vir pelshandel.  Die Engelse het dit in die 1700’s oorgeneem en vandag ken ons dit natuurlik as New York.  Tog, ek dink die storie klink bekend vir enige trotse Afrikaner.  Dit is ook die basiese verhaal van Sri Lanka (Ceylon) en Jarkarta (Batavia).  Tog, as ‘n mens vandag na hulle kyk, het daar bittermin van die Hollander daar agtergebly.

Wat my natuurlik bring tot die halfwegstasie van die Kaap van Goede Hoop.  Ek weet nie of dit ‘n spesiale Hollander was wat hierheen gestuur is nie.  Dalk is dit maar net iets in die water.  Nogtans, tussen die dwarstrek, aftrek en wegtrek is daar vandag nog ‘n stewige Hollandse nalatenskap – natuurlik beter bekend as die Afrikaner.  Dit na twee Engelse besettings – een wat daarop uit was om alles te verengels.  Dit het natuurlik nie gewerk nie.  Daar is net iets kanniedood in ‘n Afrikaner wat hulle nie laat uitroei nie.

Ten spyte van die onlangse aanslae op spesifiek Afrikaans, glo ek nie dat dit so maklik gebreek gaan word nie.  Dit is immers nie die eerste keer wat Afrikaans die vyand is nie.  Dit is ook snaaks hoe onderdrukking iets kan laat groei.

Dalk is die geheim in vlak wortels.  Plante met vlak wortelstelsels kan juis maklik verskuif word as ek die storie reg verstaan.  Dit is partykere vir my skokkend hoe min mense van hulle eie Geskiedenis ken.  Om vir volk en vaderland te veg, moet ‘n mens seker eers jou volk en vaderland ken.  Maar dan weer, dalk is dit juis die geheim.  Lewe vir vandag en nou, baklei vir die toekoms – kyk vorentoe.

Swerwers sonder rigting, soekers wat nooit vind.  Het iemand al ooit van ‘n tevrede Afrikaner gehoor? Natuurlik nie.  Iets wat nog skop, lewe nog.  Waar daar lewe is, is daar hoop.

Nou het ek heeltemal my punt verloor. Ek hoop nogtans dat julle die klassieke Afrikaanse treffer sal geniet.

Dis al!

Salomo sou hardloop

Vermisde (gesteelde en ontvoerde) kinders is ‘n ander tameletjie.  ‘n Mens kan seker nooit aanbeweeg nadat jy ‘n kind verloor het nie.  Tot die dag dat daar ‘n lyk is, bestaan die hoop seker maar dat die kind weer gevind sal word.  Daar is kinders wat nooit weer gesien word nie, maar tog is die kinders wat dekades later gekry word.  Suid-Afrika het self so ‘n storie.  Verlede jaar is  ‘n matriek meisie deur haar biologiese familie opgespoor nadat sy in 1997 as ‘n pap baba uit ‘n hospitaal gesteel is.

Duisende (miljoene) mense beskou dit as ‘n wonderwerk.  Vir die dame waarom die hele drama draai, is dit ‘n nagmerrie.  Seker die laaste ding wat sy in haar matriek jaar benodig het.  Sy moes ondermeer gaan baklei het om haar identiteit te beskerm nadat sy 18 geword het.  Nou is sy blykbaar weer hof toe, die keer om die naam onder wat sy groot geword het te behou.  Ek verstaan ook dat sy niks van haar biologiese familie wil weet nie.  Sy bly tans by die man wat haar groot geword het, die man wat vir alle praktiese doeleindes haar pa is.

Dit is te verstane dat haar biologiese familie haar opgeëis het.  Hulle was basies maar kinders toe sy gebore was.  Om as jong mense verantwoordelikheid vir ‘n kind te aanvaar, moet vreeswekkend wees.  Die enigste ding erger is om die kind – deur geen toedoen van jou eie – te verloor.  Daar was seker baie wat geoordeel het en menige wat beweer het hulle is beter af.  Nogtans, dit was hulle kind.  Niemand het die reg gehad om hulle van die kind te ontneem nie.  Ek dink dit spreek boekdele dat hulle ten spite van alles getroud is, nog kinders saam gehad het en ‘n suksesvolle lewe kon bou.

Aan die anderkant was daar ‘n vrou wat gesmag het vir ‘n kind.  Ek glo nie vir ‘n oomblik haar weergawe wat sy in die hof gedeel het nie.  Sy sou waarskynlik meer simpatie geniet het, as sy skuld erken het en die waarheid vertel het.  Nogtans is ek geskok met die vernyn en haat waarmee sy in die media aangeval word.  Ten spyte van alles, het sy die kind wat sy gesteel het tot die beste van haar vermoë groot gemaak.  Die meisie was nie mishandel nie, sy was nie afgeskeep nie, sy het nie te kort geskiet nie.  Daar was nie ‘n wins (of geld) van haar gemaak nie.  Presies waarop enige iemand in die omstandighede kon hoop.

Ja, ‘n groot onreg is gepleeg toe ‘n baba gesteel is.  Ontvoering is nie ‘n misdaad wat kan verjaar nie.  Natuurlik het die biologiese ouers ‘n reg op die kind.  Maar . . . het die steler regtig geen reg op genade nie?

Ek wonder wat sou Salomo se oplossing gewees het.  Ek wonder wie die hardste sou keer as die regter die meisie in twee sou wou sny.

Op die einde van die dag maak dit seker nie regtig saak nie.  Die vraag is eerder of die meisie sal kan vergewe?  Wie gaan in haar gedagtes wees as sy aan haar ma dink.  Wat as dit nie prentjie is wat reg is nie?  Wat is die regte prentjie?

Breinvasbrand:  Wie van Salomo se broers het voor sy dood aan sy hare in ‘n tak verstrengel geraak?

Breinlosbrand:  Ekmyselfff was eerste reg met Popeye.

Taal op TUKS

Soos julle teen die tyd weet, is ek ‘n oud-Tukkie.  In ons eerste jaar was getalle sodanig dat daar ‘n groot Afrikaanse klas en ‘n groot Engelse klas vir al ons vakke kon wees.  In ons tweede jaar was dit gekombineerde klasse.  Bedoelende die klasse was veronderstel om vir beide Afrikaans- en Engelssprekendes voorsiening te maak.  Dit is dan gewoonlik waar die trein ontspoor het.

50 minute is lank, maar nie lank genoeg om al die inligting in Afrikaans en Engels oor te dra nie.  Siende dat almal wat Afrikaanssprekend was Engels kon verstaan, maar nie al die Engelssprekendes Afrikaans kon verstaan nie, is die klasse alles in Engels aangebied.  Bydraende faktore is dat die handboeke net in Engels beskikbaar was en dat van die terme bloot nie vertaal kon word nie.  In teorie kon ons in Afrikaans vrae vra, maar nie al die dosente (party was uitlanders) kon Afrikaans praat nie.

Ek is op die oomblik weer ‘n voorgraadse student.  Daar is egter een groot verskil.  Al die lesing materiaal (daar is nie lesings nie) is in Afrikaans en die meeste van die handboeke is ook.  Dit maak ‘n groot verskil.  Ek absorbeer, dink en redeneer baie vinniger in Afrikaans.  Hoewel ek nie rede gehad het om oor Engels te kla nie, is dit net soveel makliker in Afrikaans.  Ek is dus pro-moedertaal onderrig.  Ek het ook geen probleem om dit wat ek geleer het in Engels te kan uitdruk nie.

Tans is daar ‘n groot bakleiery oor Afrikaans op universiteite.  Dit is nie ‘n onderhandeling nie, maar ‘n eis.  Weg met Afrikaans of ons vernietig alles wat in ons pad staan.  Bloed het al oor die saak gespat.  Glo my, die oomblik wat die eis op universiteitsvlak toegestaan word, gaan dit vir skole geëis word.

Siende dat ek ‘n hele paar jaar terug ‘n Tukkie student was, weet ek dat niemand met Afrikaans hoef te worstel nie.  Soos ‘n kollega van my wie se kinders op Stellenbosch is sê:  “My kinders het op Stellenbosch graad gekry sonder dat hulle een word Afrikaans ken.  Dit is nie asof Afrikaans by mense se kele afgedruk word nie.   Wat kan gewen word om dit te verban?  Dit is ‘n politiese spelletjie wat daarop uit is om Afrikaanse mense ‘n pit te druk.

Ek verstaan dat baie van die studente wat in Engels swot, nie noodwendig Engels as moedertaal het nie.  Tog vra niemand om Zulu, Xhosa, Sepedi, Sotho, Tswana, Ndebele, Tsonga, Swati en Venda op universiteitsvlak te bevorder nie.  Dit gaan dus nie oor onderrigstaal nie.

Die onversetlikheid van die betogers is ook ‘n bron vir kommer.  Hulle weier om na rede te luister.  Hulle hits geweld aan en wil dan treur as hulle in geweld seer kry.  Moet daar net terug gestaan word dat hulle kan vernieting en aanrand soos hulle lekker kry?  Sonder enige gevolge?

Ek dink Suid-Afrika is op ‘n breekpunt.  2016 gaan bepaal of daar hoop vir Suid-Afrika is.  2016 gaan bevestig of Suid-Afrika behoort aan almal wat in die land woon en of sekere bevolkingsgroepe nog hier ‘n toekoms kan bou.

Breinvasbrand:  Watter taal is die meeste Suid-Afrikaners se huistaal?

Breinlosbrand:  Cisgender is mense wat lewe soos hulle geslag voorspel.  Nowathome en Olga was dus reg.

Beskuldige: Geloof

Frankryk het Vrydag die 13de gesien waarom ‘n mens liefs nie jou bed moet verlaat nie.  Daar was 6 aanvalle in en rondom die stad gewees.  Huidiglik staan die dodesyfer op 129 en 352 mense is ernstig beseer.  99 van die beseerdes is krities.  Onskuldige mense wat net ‘n konsert wou bywoon, sokker wou gaan kyk het of dalk maar net iets wou gaan eet het.  ‘n Groep mense wil niks meer as kollaterale skade is nie.  Hulle is net daar om iemand se mal ideologië te bevorder.

Ek het op Twitter bewus geraak dat iets in Frankryk gebeur het.  Aanvanklik het ek gedink dit is die herdenking van die Charlie Hebdo aanvalle, maar my nuuskierigheid het my gou genoop om verdere ondersoek in te stel.  Hoe dieper ek gekrap het, hoe meer het ek gekry om oor te herkou.  Nie soseer oor die aanvalle nie, maar eerder oor mense se reaksies daarop.

Netwerk 24 het geld gesoek, dus was ek op Maroela aangewesig.  Daar was die aanvalle afgemaak teen plaasaanvalle en dus as onbelangrik afgemaak.  Op Facebook het mense die aanvalle in Baghad, Pakistan ens. gebruik om mense te laat skuldig voel dat hulle enigsins geskok is oor wat in Parys gebeur het.  Diegene wat wel oor Frankryk omgegee het, het vir gebede gevra.  Dan was daar die faksie wat gesê het geloof het genoeg gedoen het.

Daar is al gesê dat geloof die voorloper oorsaak van oorloë is.  Dink ‘n bietjie daaroor.  Die Islamitiese Staat (IS) het ‘n Jihad verklaar en dit het onder andere na die Parys aanvalle gelei.  Niemand kan van Frankryk verwag om handjies gevou te sit nie, hulle het reeds oorlog verklaar teen die skuldiges.  Ek herinner julle dat Jihad ‘n heilige oorlog is.

Dit is niks nuuts nie.  Dit is ook nie geïsoleerd tot Moslems nie.  Na die dood van Jesus, is Christenne wat gevang was, dood gemaak.  Toe Christenskap die oorhand gekry het, het die Jode dit ontgeld omdat hulle Jesus gekruisig het.  Daar is vandag nog mense wat Jode vir dieselfde rede nie kan verdra nie.  Daar was die kruistogte wat veronderstel was om Christenskap te versprei.  Veronderstel, maar dit was eintlik ‘n verskoning om te vermoor en verkrag sover as waar daar gegaan is.  Daar is ‘n jarelange oorlog in Noord-Ierland tussen Protestante en Katolieke.  In 2015 het ‘n mal vent in Amerika mense gevra of hulle Christenne is en op ‘n bevestigende antwoord, hulle doodgeskiet.  Julle kry my punt.  Daar is ‘n rede hoekom geloof deur party mense met agterdog gejeën word.  Die Ou Testament is vol stories waar verskillende gelowe mekaar uitgeroei het.

Is dit geloof of is dit die mense wat die geloof beoefen wat blameer kan word?  Ghandi het gesê:  “I like your Christ, I do not like your Christians.  Your Christians are so unlike your Christ.”  So dikwels wil christenne God self wees, sonder dat hulle enige mandaat daarvoor het.  “Laat U wil geskiet.” beteken nie dat God se wil volgens ons wil moet geskiet nie.

Ek vind dit eintlik ironies hoe aggressief ateïste oor geloof is, juis omdat hulle die aggressie van gelowiges minag.  Iemand het eendag gesê dat die mens raak wat hulle haat.

Ek self is ‘n Christen, nou nie ‘n handboek voorbeeld van ‘n goeie Christen nie, maar ‘n Christen nietemin.  Ek glo in geloofsvryheid.  Geloof wat nie uit keuse beoefen word nie, beteken niks nie.  Geloofsvryheid gee my die reg om my geloof vrylik te beoefen, maar dit gee my nie die reg om my geloof op iemand anders af te dwing nie.

Dit is my mening, wat is jou mening?

Terug na Frankryk:  wat staan ons as nie-(ekstremistiese)Moslems te doen oor die naderende Jihad.  In 2001 was dit New York, 2004 Madrid, 2005 London en 2015 Parys.  Wat as dit in 2017 Johannesburg is?  Of as jy uiteindelik in Sydney uitkom om ‘n slagoffer van ‘n Jihad te word?

Wat staan die Westerse wêreld te doen?  Is daar ‘n ander uitkoms as om die Islamitiese Staat wortel en tak uit te roei?  Moet ons almal Moslems word of ten minste maak of ons is?  Is daar ‘n manier om die Jihad te keer, sonder om self ‘n oorlog te begin?

Ek weet nie.  Al wat ek weet is dat dit nie ‘n slegte plan is om vir vrede te bid nie.  Vrede in Frankryk, Amerika, die Midde-Ooste, Asië, Suid-Afrika – sommer vir die hele wêreld.  Laat ons instrumente van liefde en vrede word.

Breinvasbrand:  Wat het die Eiffel Toring en die Statue of Liberty in gemeen?

Breinlosbrand:  Olga, Daniël en Kameel was reg met “die sous nie werd nie.”

Waar is die antwoorde?

Ek het nog altyd beplan om vir Scrapy ‘n paar woorde oor soek te skribbel.  Nie dat ek noodwendig geweet het wat ek wil griffel nie.

Die afgelope paar weke was nie juis goed vir die kinders van Suid-Afrika nie.  Net om ‘n paar voorvalle te noem. . .  Daar was die 3 dowe meisies wat in ‘n brand in hulle koshuis dood is.  ‘n Verdere 50 meisies is beseer soos hulle uit die boonste verdieping gespring het om van die vlamme te vlug.

Daar was die 4 jarige meisie wie se ouma haar vroeg oggend alleen gelos het om iemand te gaan besoek.  Haar ma was ‘n halfuur later by die huis.  Te laat vir die meisie, wat eers verkrag was en toe aan ‘n boom gehang was om dood te gaan.

Dan was daar die man wat besluit het om sy 4 seuns (die jongste was maar 4 jaar oud) keel af te sny.  Asof dit nie erg genoeg was nie, het hy boonop dat die jongste sy ma bel sodat sy kan hoor wat gebeur.  Die man het homself ook prober keel af sny, maar dit lyk asof hy in die trunk sal kan gaan verrot.

Ek sal volstaan by die 8 jarige meisie wat na ‘n brand in haar ouer huis aan haar wonde beswyk het.  Haar 1 jarige boetie het ook lelik seer gekry in die brand.  Die brand was in ‘n regte huis, 10 uur die aand.  Nie waar ‘n mens gewoonlik ‘n brand sal verwag nie.

Tragedies!

Natuurlik waar daar tragedies is, is daar vrae.  Nie noodwendig altyd regverdige vrae nie, maar nogtans iets wat mense kan help om te verstaan.  Of dan ten minste iemand vir die voorval verantwoordelik te hou.  Amper asof die tragedie versag word hoe meer mense vir die voorval aan die pen gery kan word nie.  Daar is ook natuurlik die vrae wat gebruik kan word om soortgelyke tragedies in die toekoms te voorkom.  Vrae waarvoor daar antwoorde is.

Daar is ook egter met tragedies die vrae wat nie antwoord het nie.  Dit maak nie saak waar jy die antwoorde gaan soek nie, die antwoord gaan ons as mense bly ontwyk.  Hoekom my kind?  Wat besiel iemand om ‘n kleuter te verkrag?  Hoe kan ‘n man sy eie kinders doodmaak?  Hoe bang moes die kinders nie gewees het nie?  Gaan daar genade vir die onskuldige kinders wees?  Gaan die genade genoeg wees?

Iewers in my lewe het ek ‘n kursus in filosofie gehad.  ‘n Filosoof is iemand wat die vrae vra en dan die antwoorde gaan soek.  Helaas is dit nie altyd so maklik nie.

Breinvasvrand:  Volgens Dalene Matthee:  “God vergewe ons baie, maar . . . “?

Breinlosbrand:  Olga was reg met Bertha.

Koloniale Wreedheid

Zuma het noudie dag iets kwyt geraak dat Geskiedenis op skool gegee moet word, sodat kinders die wreedheid van kolonialisme, apartheid en rassisme kan verstaan.  Daar is seker heelwat te sê oor verpligde Geskiedenis, maar dit is nie waaroor ek vandag wil gorrel nie.  Dit is die wreedheid van kolonialisme wat my so effens aan die dink gesit het.

Op skool het ons gesing:  “Laat ons trots wees om ons deugde te bewys; van ons stroewe voorgeslag geërf.” Hoekom iemand dit goed gedink het om stroewe in ‘n skoollied te sit, weet ek nie.  Die rede hoekom outydse foto’s altyd stroef was, was omdat dit te ongemaklik was om vir lank te glimlag terwyl jy doodstil staan vir ‘n foto om geneem te word.  Die mense self was nie noodwendig stroef nie.  Ek neem aan die idee van die skoollied was dat ons trots moet wees op die deugte wat ons voorouers ons nagelaat het.

Kom ons wees eerlik.  Die deugte van die Afrikaner helde, veral in die 17de en 18de eeu was nou nie juis bewonderingswaardig nie.  Die ANC is beslis nie die eerste regerings amptenare wat eerder hulle eie verryking najaag nie.  Die aanvanklike VOC lede, wat Suid-Afrika beset het, was op hulle beste ‘n korrupte spul wat net hulle eie belange nagejaag het.  As ek die storie reg onthou, was die VOC maar net ‘n maatskappy gewees.  Ek weet nie wat het hulle die reg gegee om te vat en verwoes wat hulle wil nie.  Dit is ook ‘n bekende feit dat hulle mense aan drank en tabak verslaaf gemaak het om te kry wat hulle wil hê.  Beslis nie die earlike, godsvresende mense wat ons graag wil glo hulle was nie.

Wreed was hulle beslis ook.  Benewens die feit dat hulle mense in flared geslaan, lewendig verbrand of verdrink het, het hulle niks daarvan gedink om mense oor beuselagtighede (gemeet aan vandag se standaarde) te martel of dood te maak nie.  Hulle het ook mense in donker, koue, gate opgesluit en gebrandmerk as hulle so gevoel het.  Ek sal nie huiwer om hulle barbaars te noem nie.  En as ek reg onthou, dit was gebruik om hulle burgers (die Hollanders dus) in toom te hou.  Nie voor die voet almal wat hulle pad gekruis het nie.

Die Europeërs het Afrika baie geleer, maar hulle kon Afrika niks van wreedheid leer nie.  Dit was die een afdeling waar Afrika Europa ver voor was.  Ek praat nie eers noodwendig van pasgebore babas wat ter wille van oorlewing doodgeslaan is nie.  Die oorspronklike Afrikane het ondergeskiktes en vyande ook wreed gestraf of aangeval.

Wat my laat wonder of Kolonialisme regtig as wreed gesien kan word?  Wreder as wat hier reeds was?

Suid-Afrika het vandag van die liberaalste grondwette in die wêreld.  Ons geniet mense regte hier wat van die beste op aarde is.  Nou wonder ek, was dit nie vir kolonialisme nie, sou die genoemde regte enigsins bestaansreg gehad het?  Net noudie dag byvoorbeeld was Zuma baie beindruk met Venda vroue wat uit respek teenoor mans op die grond gaan lê.  Vroueregte is nie ‘n tradisionele Afrika kultuur nie.  Dan praat ons nie eers van Homoseksuele regte, kinderregte en diereregte nie.  Toegegee, in 1652 was dit ook nie hoog op die prioriteitslys van die Hollanders nie, maar die regte was basies uit Europa (en kolonies) ontwikkel.

Selfs die volkslied, Nkosi Sikelel’ iAfrika, ‘n lied wat aangewend was vir ondermyning in die bevrydingstryd, sou nie daar gewees het as dit nie vir kolonialisme was nie.  Christenskap was immers deur die Europeërs na Afrika gebring.

Kolonialisme kan beslis bevraagteken word.  Geen redelike mens kan kolonialisme goedkeur nie (indien mens dit wel goedkeur, behoort daar geen besware teen plaasbesettings te wees nie).  Maar, in Afrika se geval – was Kolonialisme die slegste ding wat kon gebeur het?  Het Afrika dalk meer gewen met kolonialisme as wat hulle sou sonder kolonialisme nie?  Gaan geforseerde Geskiedenis na die voordele van kolonialisme ook kyk?

Ideaal gesproke, wil mens van Geskiedenis leer om nie die foute van die verlede te herhaal nie.  Dit gaan nie gebeur deur net alles vir soetkoek op te vreet nie.  Dit kom van kritiese denke.  Van voordele en nadele teen mekaar op te weeg en dan gevolgtrekkings te maak.  Want elke saak het drie kante;  myne, joune en die waarheid.  Geskiedenis is nie altyd die waarheid nie, dit is net die weergawe van die kant wat oorwin het.

Breinvasbrand:  Wat beteken Nkosi Sikelel’ iAfrika?

Breinlosbrand:  Olga was reg met Elvis.

Want dit is gesê

Ek het eendag die twyfelagtige voorreg gehad om met ‘n oom van 80 te gaan onderhandel oor ‘n kontrak.  Hy het op die tydstip al dekades lank met ons besigheid gedoen en daar was nog nooit sprake van ‘n kontrak nie.  Die blote idee van ‘n kontrak het hom gegrief.  Hy het doodeenvoudig nie aan kontrakte geglo nie.  Daar was geen kontrakte op sy boeke nie: nie met kliente nie, nie met verskaffers nie en nie eers met sy personeel nie.

Sy teensin in ‘n kontrak was nie ‘n poging om sy verantwoordelikhede te vermy nie.  Allermins!  Hy het net geglo dat sy woord en ‘n handdruk goed genoeg is.  Sy woord was (is) sy eer en basta daarmee om dit op papier te sit.  Kontrakte was onnodig tussen mense van eer.

Hy was natuurlik reg – as mense hulleself hou by wat hulle belowe het, dan was daar geen nut vir kontrakte nie.  Seker ook nie vir prokureurs nie, maar dit is ‘n ander storie.  Die ongelukkige waarheid is dat mense se woord niks werd is nie.  Wat hulle vandag pas, is nie noodwendig wat hulle in die toekoms gaan wil doen nie.  Dit hou natuurlik nie by besigheidskontrakte op nie.  Bittermin mense kan op hulle woord geoordeel word.

Verlede week was daar aangekondig dat Mamphela Ramphele die DA se presidentskandidaat sou wees.  Ek was nou nie besonders opgewonde oor die nuus nie.  Aan die een kant ondersteun ‘n mens ‘n party omdat jy hoop hulle leiers word president.  Ten tye van Agang se stigting, het ek gehoop dit kan dalk die ANC uit die parlement kry.  Dit was egter gou duidelik dat hulle nêrens sou gaan nie.  Dus was ek nie gelukkig daarmee dat die DA netso aan iemand gegee is vir stemme nie.

Aan die anderkant weer, geen party kan op wit stemme alleen die president kies nie.  Selfs al sou hulle al die wit, bruin en indiër stemme hê, sal hulle steeds nêrens kom nie.  Die DA, as hulle die heersende party wil word, het dus swart stemme nodig.  Iemand van die struggle met die regte velkleur kan dalk die vertroue koop wat Zille nie kan nie.

Twee kante van ‘n muntstuk, dus het ek maar terug gesit om te kyk wat gaan gebeur.  Ek het nie eers nodig gehad om tot die verkiesing te wag nie.  Mamphela Ramphele het vinnig op haar woord terug gegaan.  Haar straf is dat niemand haar ooit weer sal vertrou nie.  Die DA (en Zille) moes tog seker gemaak het wie hulle as president wou opsaal.  Duidelik het hulle nie hulle kandidaat goed uit die boom gekyk nie.  Die DA is gewond en dit gaan interessant wees om te sien hoe / of hulle herstel.  Geen onwyse besluit word ongestraf gelaat nie.

Van straf gepraat, dit bring my tot die hele Solly Ozrovech debakel.  Twee mans beweer dat hy hulle as kinders gesodomiseer het.  Sy verdediging is eenvoudig:  hy sê hy is onskuldig.  Siende dat hy oud, sieklik, ‘n dominee en die skrywer van geloofsboeke is, word daar verwag dat hy sonder meer geglo moet word.  Tog weet ons dat dit nie noodwendig iemand betroubaar maak nie.

Aan die anderkant is daar die sogenaamde slagoffers.  Hoë bome kry die meeste wind en dit bly altyd lekker om iemand van hulle troontjie te laat tuimel.  Daarvoor het ‘n mens nie die waarheid nodig nie.  Die beskuldiging is genoeg om ‘n leeftyd van vertroue te vernietig.

Dit kan wees dat Ozrovech die waarheid praat.  Dit kan wees dat die slagoffers regtig deur ‘n man gesodomiseer is wat hulle moes beskerm het.  Wat wel feit is, is dat iemand lieg.  Ons sal seker nooit met sekerheid weet wie lieg nou eintlik nie.  Intussen sal elke oud geestelike en elke slagoffer van verkragting verdag beskou word.  Almal die slagoffers van leuenaars.  Die leuenaar benadeel nie net hom / haarself nie, maar almal anders wat in dieselfde bootjie.

Mens kan maar net hoop dat die onskuldige party nie alle kredietwaardigeheid verloor nie.

Die lewe sou soveel makliker gewees het as mense se woord netso aanvaar kon word.  As hulle woord waarheid was.  Alle ander sondes sou dus ingeruil moes word, om die mens se woord te handaf.  Helaas, sondes is seker die prys wat onbekostigbaar is.

Breinvasbrand:  Waar is die kinderhuis geleë waar Solly Ozrovech groot geword het?

Breinlosbrand:  Olga was reg met 1938.

Noodlot se toeval

Ek is nie juis ‘n groot aanhanger van die noodlot, toeval of enige ander plan nie.   As alles in elk geval sal uitwerk soos dit moet, sou daar mos nie iets soos vrye denke of die mag van ‘n keuse wees nie.  Hoekom in elk geval enigsins iets probeer doen as jou impak teoreties geen invloed behoort te hê nie.

Ek is wel ‘n groot aanhanger van die mag wat in elke mens gesetel is.  Daardie krag wat maak dat elke mens hulle sterre kan verander.  Mits hulle natuurlik wil.  Dit is natuurlik nie maklik nie, maar niks wat groot beloning inhou is die moeite werd nie.

Ek moet egter met tye ‘n bietjie wonder oor “meant to be” of is dit nou eerder ‘n geval van “not meant to be”.  Dit is amper of die heelal alles oor jou pad gooi om seker te maak dat jy nie jou plan kan uitvoer nie.  Dit is amper asof jy gewaarsku word?  Vet weet of dit teen die plan of die manier is.  Of net dalk is dit ‘n poging om die beloning op die ou einde meer soet te maak.

Dit is tog nie asof die mens al die wysheid en pag het nie.  En helaas is daar net een manier om uit te vind.  Foeter voort en die eindresultaat sal wys wie laaste lag.  Jy of die noodlot.

Breinvasbrand:  Wie het die hoofrolle in die fliek Serendipity gespeel?

Breinlosbrand:  Olga was reg met Engeland